Elke dag stromen landbouwproducten inclusief mineralen naar de consument. Die mineralen komen niet meer terug in de landbouwkringloop. Opdrachtnemers in de groene ruimte – bijvoorbeeld bermmaaiers – voeren ook lineair af.
Eén plus één is drie zou je denken: een voor de hand liggende samenwerking die al voorbeelden kent, zoals maaisel uit natuurgebieden dat vers of gefermenteerd wordt aangewend. Normwaarden en vervuiling staan echter dikwijls in de weg. Zo blijkt uit het pleidooi van Ruud van Uffelen in deze uitgave van V-Focus. Hij gebruikte ontwaterde slootbagger uit een bermsloot om zandbodems zavelachtig te maken. In het kader van een proef vond hij de weg van sloot naar perceel. Voorgeschreven analysemethoden hadden hem kunnen remmen, maar omdat het een proef was kreeg hij de ruimte.
0,1 procent ‘optische vervuiling’ – zeg maar zwerfvuil – is de normwaarde. Hieraan voldeed de bagger. Het beeld daarvan op het veld is te afschrikkend voor de agrariër. Dit is een reden om de proef nu niet voort te zetten. Die optische vervuiling komt plat gezegd uit de autoramen. Is dit een probleem dat de tijdsgeest zal oplossen naarmate bewustzijn over risico’s voor bodem, voer en voeding onder burgers en consumenten toeneemt? Een wat naïeve gedachte, maar het minste wat we kunnen doen is dat belang groot maken. Uit de sloten langs A- en N-wegen in Nederland, samen zo’n 11.000 km, komt naar schatting per jaar 1 miljoen kuub verse bagger. Een grove schatting: zo’n 6 miljoen kg aan stikstof en fosfaat.
Natuur- en recreatieterreinen zijn overigens de gebiedstypen waarin het meeste zwerfvuil gevonden wordt, meer dan in provinciale bermen. De definitie van zwerfvuil is overigens afval dat bedoeld of onbedoeld in het milieu terechtkomt. In dat tweede speelt de landbouw ook een rol. In landbouwgebieden zou 15 tot 20 procent van het zwerfvuil op oeverlocaties van agrarische oorsprong zijn – denk aan net en touw van balen, delen van bigbags en kunstmest- of voerzakken en kuil- en wikkelfolies. Goed omgaan en opbergen van afval is het eerste wat men zelf kan doen in de zoektocht naar nieuwe productstromen om het kringloopgat te dichten.
