Waar de koe in de wei voorheen symbool stond voor trots en traditie, staat het dier nu midden in vaak felle discussies over klimaat, stikstof en dierenleed. Het huidige debat over de veehouderij raakt niet alleen aan beleid en cijfers, maar ook aan gevoelens als schuld, trots, boosheid, verdriet en hoop.
Door Jamal Roskam, Agrarisch bedrijfseconoom, onderzoeker en projectleider bij Wageningen Social & Economic Research, Jong RDA-lid.
Idealisten dromen van een wereld waarin we geen dieren meer gebruiken voor onze voedselproductie. Deze wens komt voort uit mededogen, uit het gevoel dat het beter zou kunnen én moeten. Voor veel veehouders voelt dat ideaal als een aanval op hun bestaan en hun manier van leven, op bedrijven die vaak van generatie op generatie zijn doorgegeven.
Terecht of niet: de veehouderij ligt onder vuur. Veel boeren zitten op dit moment klem tussen markt en moraal: de consument wil goedkoop voedsel, de maatschappij wil minder uitstoot en minder dierenleed, de banken willen zekerheid. De boer moet het allemaal tegelijk waarmaken.
Als je voorbij de tegenstellingen kijkt, zie je dat boeren, dierenliefhebbers en consumenten ook gemeenschappelijke verlangens hebben: niemand wil dieren laten lijden. Niemand wil dat water en lucht vervuild raken. En niemand wil dat gezinnen hun levenswerk verliezen. De vraag is dus niet wie gelijk heeft, maar hoe we samen aan een beter systeem kunnen bouwen.
We kunnen niet blijven wijzen naar elkaar, maar moeten beter luisteren. Naar de boer die zijn stal wil vernieuwen maar geen lening of vergunning krijgt. Naar de burger die zich schuldig voelt om het eten van vlees of om het dierenleed. Naar de wetenschapper die zegt dat de aarde haar grenzen (heeft) bereikt. Tussen al die stemmen ligt de ruimte van begrip.
De toekomst van de veehouderij zal niet zwart of wit zijn. Het zal gaan over de balans tussen mens en dier, tussen hart en verstand. De Nederlandse veehouderij hoeft niet te verdwijnen, maar moet opnieuw worden uitgevonden. Kleiner, eerlijker en groener, maar nog altijd met een diepgewortelde zorg voor het dier en het vakmanschap van de veehouder.
Dat vraagt om samenwerking met een overheid die vertrouwen en duidelijkheid geeft, om een markt met eerlijke prijzen, om consumenten die bewust kiezen, en om veehouders die durven te veranderen. Alleen samen kunnen we toewerken naar een duurzame, dierwaardige en toekomstbestendige veehouderij. (Foto: Eric Scholten/Concept in Beeld)
