Tien jaar na afschaffing van de melkquotering blikt de Ierse onderzoeker Laurence Shalloo van het nationale instituut Teagasc terug én vooruit. Wat zijn de uitdagingen voor de Ierse zuivelsector?
Hoe staat het met klimaatdoelen in relatie tot de Ierse melkveehouderij? Wat ziet u daar gebeuren?
“De uitstoot van broeikasgassen is in 2023 met 4,1 procent gedaald ten opzichte van 2018. Ook op het gebied van ammoniak zitten we inmiddels op de EU-normen. Dat komt vooral door de snelle adoptie van maatregelen als emissiearme mestaanwending, beschermde ureum en een lager ruweiwitgehalte in krachtvoer. Het tempo waarin veehouders deze maatregelen oppikken is indrukwekkend. Ook in waterkwaliteit zien we de eerste resultaten: in twintig grote rivieren zijn nitraatconcentraties in 2024 gedaald.”
Ierland is inmiddels tien jaar verder sinds wegvallen van de melkquota. Wat zijn de belangrijkste lessen?
“De productie van melkvet en -eiwit is bijna verdubbeld, het aantal koeien is op veel bedrijven met meer dan 50 procent gestegen. Tot 2020 bleef de kostprijs daarbij opmerkelijk stabiel. Maar de afgelopen drie à vier jaar is dat beeld veranderd. Inflatie, weersinvloeden en meer aangekocht voer hebben de kosten opgestuwd. Dat heeft ons hard laten voelen hoe belangrijk efficiëntie blijft.”
Wat bedoelt u precies met ‘efficiëntie’ in dit verband?
“Voor een Iers melkveebedrijf is grasproductie de kritieke succesfactor. We hebben geen goedkoop krachtvoer of logistiek voordeel, maar we kunnen wel over een lang seizoen gras laten groeien en weiden. Dat is onze enige structurele voorsprong. Helaas zijn we die focus wat kwijtgeraakt. De gemiddelde benutting van gras is de laatste jaren gedaald, terwijl het aandeel aangekocht voer juist is gestegen. We moeten terug naar de basis. Als we onze grasgroei en -benutting niet op peil houden, verliezen we de kostprijsvoorsprong.”
Is het in het huidige klimaat – met minder stikstof en meer weersextremen – nog wel realistisch om 15 ton droge stof per hectare te telen?
“Dat is absoluut moeilijker geworden, maar zeker niet onmogelijk. In veldproeven hebben we in 2024 zelfs onder niet-optimale omstandigheden nog 15,5 ton per hectare gehaald met slechts 150 kg stikstofbemesting.
“Wat wel duidelijk is: het vraagt meer aandacht voor bodemvruchtbaarheid. En daar is nog veel ruimte. Slechts 17 procent van de Ierse melkveebodems heeft optimale waarden voor pH, fosfaat en kalium. Zonder goede bodem vréét je stikstof weg. Daar ligt dus een enorm verbeterpotentieel.”
